Η Αγκριπίνα Βαγκανόβα, μπαλαρίνα και κορυφαία χοροδιδάσκαλος και δημιουργός της μεθόδου Vaganova, γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 1879 στην Αγία Πετρούπολη από μητέρα Ρωσίδα και πατέρα Αρμένιο, ο οποίος εργάστηκε ως ταξιθέτης στο Θέατρο Mariinsky. Ολόκληρη η ζωή της ήταν συνδεδεμένη με το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο. Ολόκληρη η ζωή της Vaganova ήταν συνδεδεμένη με το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο (αργότερα Μπαλέτο Κιρόφ) του Θεάτρου Μαριίνσκι στην Αγία Πετρούπολη. Έγινε δεκτή στην Αυτοκρατορική  Σχολή Μπαλέτου το 1888, το περίφημο ίδρυμα κλασσικού χορού που ίδρυσε η Άννα της Ρωσίας και χρηματοδότησαν οι Τσάροι, και αποφοίτησε από την Τάξη της Τελειότητας (Classe de Perfection) της πρώην πρίμα μπαλαρίνας Eugeniia Sokolova. (Εκπαιδεύτηκε επίσης από τους Ekaterina Vazem, Christian Johansson, Lev Ivanov, Nikolai Legat και Pavel Gerdt).

 

Queen of Variations

Το μπαλέτο δεν ήταν εύκολο για την Βαγκανόβα τα πρώτα χρόνια φοίτησής της, όμως αργά και σταθερά, μέσα από προσωπική προσπάθεια και ισχυρή θέληση,  κατάφερε να ενταχθεί στο περίφημο Αυτοκρατορικό Μπαλέτο κατά την αποφοίτησή της. Φθάνοντας το επίπεδο της σολίστ, χαρακτηρίστηκε «βασίλισσα των variations», για την απεριόριστη δεξιοτεχνία της και τo υψηλό επίπεδο τεχνικής της.

 Γεννημένη για Δασκάλα παρά για χορεύτρια...

Ο δάσκαλος Petipa, δεν αναγνώρισε τη Βαγκάνοβα ως χορεύτρια, καθώς στα ημερολόγιά του, αναφερόταν σε εκείνη με σχόλια όπως "απαίσια" ή "τρομακτική" . Το 1915, η Βαγκάνοβα πέρασε ακρόαση από τον Ballet Master Nikolai Legat για το ρόλο της θεάς Niriti στην αναβίωση του μεγάλου μπαλέτου του Petipa “The Talisman”. Η ερμηνεία της αποτέλεσε τεράστια επιτυχία και έτσι κέρδισε τον τίτλο της Πρίμα. Παρ 'όλα αυτά, η ίδια επέλεξε να αποσυρθεί ένα χρόνο αργότερα για να επικεντρωθεί στη διδασκαλία.

Αν και είχε μια αξιοπρεπή καριέρα ως χορεύτρια, η ηγετική της παρουσία στη διδασκαλία του κλασικού χορού ήταν αυτή που της έδωσε μία από τις πιο αξιοσέβαστες θέσεις στην ιστορία του μπαλέτου. Ο αγώνας που η ίδια είχε δώσει στο ξεκίνημά της να αποκρυπτογραφήσει την τεχνική του μπαλέτου, την είχε διδάξει πολύ. Η Βαγκάνοβα εκπαίδευσε σπουδαστές που στη συνέχεια έγιναν θρύλοι της χορευτικής Τέχνης.

Μετά την Επανάσταση του 1917, το μέλλον του μπαλέτου στη Ρωσία διαφαινόταν χλωμό εξαιτίας της σύνδεσής του παραδοσιακά με την ψυχαγωγία της Αυλής και των Ανακτόρων. Η Βαγκανόβα πάλεψε με νύχια και με δόντια, για τη διατήρηση της κληρονομιάς του Marius Petipa και του Αυτοκρατορικού Μπαλέτου.

 

Γεννημένη για Δασκάλα παρά για χορεύτρια...

Ο δάσκαλος Petipa, δεν αναγνώρισε τη Βαγκάνοβα ως χορεύτρια, καθώς στα ημερολόγιά του, αναφερόταν σε εκείνη με σχόλια όπως "απαίσια" ή "τρομακτική" . Το 1915, η Βαγκάνοβα πέρασε ακρόαση από τον Ballet Master Nikolai Legat για το ρόλο της θεάς Niriti στην αναβίωση του μεγάλου μπαλέτου του Petipa “The Talisman”. Η ερμηνεία της αποτέλεσε τεράστια επιτυχία και έτσι κέρδισε τον τίτλο της Πρίμα. Παρ 'όλα αυτά, η ίδια επέλεξε να αποσυρθεί ένα χρόνο αργότερα για να επικεντρωθεί στη διδασκαλία.

Αν και είχε μια αξιοπρεπή καριέρα ως χορεύτρια, η ηγετική της παρουσία στη διδασκαλία του κλασικού χορού ήταν αυτή που της έδωσε μία από τις πιο αξιοσέβαστες θέσεις στην ιστορία του μπαλέτου. Ο αγώνας που η ίδια είχε δώσει στο ξεκίνημά της να αποκρυπτογραφήσει την τεχνική του μπαλέτου, την είχε διδάξει πολύ. Η Βαγκάνοβα εκπαίδευσε σπουδαστές που στη συνέχεια έγιναν θρύλοι της χορευτικής Τέχνης.

Μετά την Επανάσταση του 1917, το μέλλον του μπαλέτου στη Ρωσία διαφαινόταν χλωμό εξαιτίας της σύνδεσής του παραδοσιακά με την ψυχαγωγία της Αυλής και των Ανακτόρων. Η Βαγκανόβα πάλεψε με νύχια και με δόντια, για τη διατήρηση της κληρονομιάς του Marius Petipa και του Αυτοκρατορικού Μπαλέτου.

 Το 1934 δημοσίευσε το διάσημο βιβλίο της «Βασικές αρχές του κλασικού χορού» (“Fundamentals of Classical Dance”), το οποίο έχει περάσει από τουλάχιστον έξι εκδόσεις στη Ρωσία, έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες  και αποτελεί ακόμη και σήμερα πρότυπο για τη διδασκαλία του κλασικού μπαλέτου. Την ίδια χρονιά, η Vaganova (μαζί με τον Boris Shavrov) ίδρυσε το Παιδαγωγικό Τμήμα στο Ωδείο του Leningrad για την εκπαίδευση μελλοντικών δασκάλων μπαλέτου, τους οποίους η ίδια άρχισε να διαχειρίζεται. Τα σημαντικότερα ονόματα διδασκάλων που αναδείχθηκαν είναι η Vera Kostrovitskaya (συγγραφέας 100 μαθημάτων κλασσικού χορού), η Nadezhda Bazarova και η Varvara P. Mey (συγγραφείς του Αλφαβήτου του Κλασσικού Χορού).

Μεταξύ των πολλών αποφοίτων της Βαγκάνοβα είναι και οι διακεκριμένες μπαλαρίνες Marina Semenova, Olga Jordan, Galina Ulanova, Tatiana Vecheslova, Feya Balabina και πάρα πολλές άλλες.

Η διδασκαλία της συνδύαζε την κομψότητα και το εκλεπτυσμένο ύφος της παλιάς Γαλλικής Σχολής, που η Βαγκάνοβα διδάχτηκε από τον Christian Johansson, τις όμορφες και μαλακές κινήσεις των άνω άκρων της παλιάς Ρωσικής Σχολής, τη δύναμη και αριστοτεχνία κινήσεων των κάτω άκρων της Ιταλικής Σχολής και τη ζωηρότητα του χορού που αναπτύχθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Η τελευταία αποφοίτηση από τη Σχολή της, στην οποία ήταν παρούσα, ήταν το 1951, λίγο πριν το θάνατό της.

Από το 1991, η (πρώην) Αυτοκρατορική Σχολή Μπαλέτου, προς τιμήν της έχει μετονομαστεί σε Agrippina Vaganova Academy of Russian Ballet.

Η ΜΕΘΟΔΟΣ VAGANOVA

Τα (νέα) χαρακτηριστικά που εισήγαγε η μεθόδος Vaganova περιλάμβαναν:

1) αυστηρό σχεδιασμό της διδακτικής διαδικασίας, 2) πολυπλοκότητα ασκήσεων που αποσκοπούσαν στη δημιουργία τεχνικής «βιρτουόζου» και 3) φιλοδοξία να διδάξει στους χορευτές μια συνειδητή προσέγγιση για κάθε κίνηση .

Το σύστημα Vaganova προσπάθησε να προάγει τη χρήση ολόκληρου του σώματος στο χορό, για την απόκτηση αρμονίας της κίνησης και τη διεύρυνση της εκφραστικότητας του χορευτή. Ο δυνατός και σταθερός κορμός αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για τον απόλυτο έλεγχο του σώματος στο χορό. Ένα τυπικό μάθημα της μεθόδου Vaganova πρέπει να είναι προσεχτικά σχεδιασμένο, μιας και η ίδια δεν είχε καθόλου εμπιστοσύνη στον αυτοσχεδιασμό του καθηγητή.  Οι χορευτές είναι καλό να κατανοούν το στόχο της κάθε άσκησης και να είναι σε θέση εκτός από το να εκτελέσουν, να εξηγήσουν το σκοπό και να αναλύσουν το κάθε βήμα ή και το λόγο για τον οποίο πιθανόν να μην εκτελέστηκε σωστά, επιδεικνύοντας έτσι πλήρη γνώση. Η μέθοδος ενισχύει ακόμη και τη δημιουργική πρωτοβουλία μεταξύ των μαθητών της, ζητώντας να δημιουργήσουν συνδυασμούς βημάτων που έχουν διδαχθεί.  Το αποτέλεσμα αυτής της προσεκτικής διδασκαλίας και έμφασης στη λεπτομέρεια ήταν μια μορφή χορού που προέβαλλε την ουσία του σοβιετικού μπαλέτου ως Τέχνης μεγάλης σημασίας.

Πηγή πληροφοριών: wikipedia

Ελεύθερη μετάφραση & επιμέλεια κειμένου: Εύα Καλαβρή